หนึ่งในนางไม้นามว่า เอคโค มีความรักให้แก่นาร์ซิสซัส มากที่สุด แต่เขาก็ไม่เคยคิดที่จะสนใจใยดี ด้วยเหตุนี้เอง จึงทำให้เอคโค ระทมทุกข์เป็นอย่างมาก ร่างของนาง จึงหลอมรวมเป็นเนื้อเดียวกับหิน แล้วเหลือทิ้งไว้แค่เพียง "เสียง"
เรื่องราวนี้ได้ไปถึงหู เทวีเนเมซิส (Nemesis) นางจึงต้องการแก้แค้นให้กับผู้ที่ผิดหวังในความรัก ที่มีให้แก่นาร์ซิสซัสผู้เย่อหยิ่ง จึงสาปให้ นาร์ซิสซัส ต้องผิดหวัง ในความรักเช่นเดียวกัน ด้วยการ "ให้เขานั้นหลงรักในเงาของตัวเอง" !!??
ทำให้ในวันหนึ่ง เมื่อนาร์ซิสซัสก้มตัวคุกเข่าลง เพื่อจะดื่มน้ำในแม่น้ำ เขาก็ได้เห็นเงาของตัวเอง ที่สะท้อนอยู่ แล้วเกิดหลงรักขึ้นมาในทันที !! โดยไม่รู้เลยว่า นั่นคือเงาของตนเอง ??!! ทำให้นาร์ซิสซัสนั้น พยายามที่จะไขว่คว้าก้มลงสัมผัสคนที่เขารัก .... แต่ทว่า เมื่อมือของเขาหย่อนลงไปในแม่น้ำ เงานั้นก็หายไป เป็นเหตุให้นาร์ซิสซัสไม่เป็นอันกินอันนอนเพราะไม่อาจสมประสงค์ในความรักนี้ได้ กระทั่งสุดท้ายตัวเขานั้น ก็ได้ล้มป่วยและถึงแก่ชีวิตด้วยความเศร้าโศก .....
ชื่อของนาร์ซิสซัส จึงได้ถูกนำมาตั้งชื่อเป็น กลุ่มอาการบุคลิกภาพผิดปกติชนิดหลงตัวเอง (Narcissistic Personality Disorder) หรือ NPD เรียกในภาษาบ้าน ๆ ว่า "โรคหลงตัวเอง"
คนที่เป็นโรคนี้ มักแสดงออกว่า เป็นคนที่เชื่อมั่นในตัวเองสูง ไม่ยอมรับคนอื่น และอาจนำไปสู่พฤติกรรมต่อต้านสังคม โดยพฤติกรรมของคนที่เป็นโรคหลงตัวเองนั้น อาจโอ้อวดตัวเอง เรียกร้องความสนใจ ดูถูกดูแคลนคนอื่น ไม่มีความเห็นอกเห็นใจ หรือบังคับคนอื่นให้ทำในสิ่งที่ตัวเองต้องการ ....
⭕ โรคหลงตัวเองมักมีอาการ ดังต่อไปนี้ ....
1. บูชาวัตถุ โอ้อวดตัวเองผ่านวัตถุต่าง ๆ
2. หลงในรูปลักษณ์ของตัวเอง
3. คิดว่าตัวเองมีอำนาจ ประสบความสำเร็จ ฉลาด หรือมีเสน่ห์มากกว่าคนอื่น
4. คิดว่าตัวเองเป็นคนสำคัญ รู้จักคนมีชื่อเสียง หรือรู้สึกว่าตัวเองเป็นคนมีชื่อเสียง
5. ต้องการให้คนอื่นชื่นชมตลอดเวลา และชอบเป็นศูนย์กลางความสนใจ
6. ชอบเอาเปรียบคนอื่น
7. ไม่เข้าใจความรู้สึก ความต้องการ หรือความจำเป็นของคนอื่น
8. อิจฉาคนอื่น และคิดว่าคนอื่นอิจฉาตัวเอง
9. ไม่ชอบถูกวิพากษ์วิจารณ์ ไม่ฟังคำพูดของคนอื่น แต่คนอื่นต้องฟังคำพูดของตัวเอง
10. เย่อหยิ่ง ไม่ยินดีกับความสำเร็จของคนอื่น
11. อยู่ร่วมกับคนอื่นยาก
12. มักเล่นเป็นบท "เหยื่อ" ให้คนรอบข้างรู้สึกสงสาร
⭕ สาเหตุของโรคหลงตัวเองเกิดจากปัจจัยเสี่ยงหลายประการ เช่น
1. ปัจจัยทางพันธุกรรม บุคคลที่มีประวัติครอบครัวที่เป็นโรคบุคลิกภาพอาจมีความเสี่ยงสูงขึ้น
2. การเลี้ยงดูในวัยเด็ก การที่เด็กได้รับการยกย่องมากเกินไปหรือถูกวิจารณ์อย่างรุนแรงอาจทำให้พัฒนาการทางอารมณ์บิดเบี้ยว
3. สภาพแวดล้อมทางสังคม วัฒนธรรมที่เน้นความสำเร็จส่วนบุคคล การแข่งขัน และสถานะอาจเป็นแรงเสริมให้เกิดพฤติกรรมแบบหลงตัวเอง
⭕ ประเภทของโรคหลงตัวเอง
1. Grandiose Narcissism บุคลิกภาพแบบยิ่งใหญ่โอ่อ่า แสดงออกอย่างเปิดเผยว่าตนเองเหนือกว่า มีความมั่นใจสูง มักเป็นผู้นำหรือแสดงตนโดดเด่น
2. Vulnerable Narcissism บุคลิกภาพแบบอ่อนไหวและเปราะบาง แสดงออกน้อย แต่อยู่ในภาวะรู้สึกไม่ปลอดภัย ต้องการการยอมรับภายนอกอยู่เสมอ แม้จะปกปิดไว้ภายนอก
⭕ แนวทางการรักษา
1. จิตบำบัดรายบุคคล (Psychotherapy) โดยเฉพาะแนวทางจิตบำบัดเชิงลึก (Psychodynamic therapy) หรือ Cognitive Behavioral Therapy (CBT) ช่วยให้ผู้ป่วยเข้าใจตนเองมากขึ้น พัฒนาความเห็นใจผู้อื่น และปรับพฤติกรรม
2. การรักษาทางยา แม้ยังไม่มียาที่รักษา NPD โดยตรง แต่ยาต้านซึมเศร้า วิตกกังวล หรือ mood stabilizers อาจใช้ในกรณีที่มีอาการร่วมอื่นๆ
3. การบำบัดแบบกลุ่ม ช่วยให้ผู้ป่วยฝึกการเข้าสังคมและเห็นความจริงจากมุมมองของผู้อื่น
⭕ วิธีรับมือกับผู้ป่วยโรคหลงตัวเอง
ผู้ที่ป่วย มักจะไม่มีสำนึกในตนเอง และมีพฤติกรรมที่เป็นอันตราย หรือแสวงหาผลประโยชน์จากคนอื่น รวมทั้งอาจมีพฤติกรรม เพื่อดึงดูดความสนใจ การยกย่อง หรือความรักจากผู้อื่น มีแนวทางและวิธีการรับมือดังนี้ ....
1. เรียนรู้พฤติกรรมหลงตัวเอง เนื่องจากผู้ป่วยอาจมีพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม การเรียนรู้จะทำให้สามารถรับมือได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
2. ตั้งขอบเขตให้ชัดเจน อย่าปล่อยให้ผู้ป่วยแสดงความโกรธ ดูถูก หรือแสดงพฤติกรรมสุดโต่ง เพื่อป้องกันการถูกควบคุมหรือทำร้ายทางจิตใจ
3. ไม่ตอบสนองผู้ป่วยด้วยอารมณ์ เพราะการโต้เถียงมักทำให้สถานการณ์ยิ่งแย่ลง
4. ให้ความสำคัญกับตนเอง โดยไม่ปล่อยให้ความต้องการของผู้ป่วยกลืนความรู้สึกของตัวเอง
5. หลีกเลี่ยงการตำหนิ แต่ใช้การสื่อสารเชิงสร้างสรรค์เพื่อให้ผู้ป่วยตระหนักถึงพฤติกรรมของตนเอง
⭕ ท่านใดที่สนใจเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับโรคหลงตัวเอง
สามารถหาอ่านเพิ่มเติมได้ที่ห้องหนังสือทั่วไป อาคาร 1 ชั้น 2 สำนักหอสมุดแห่งชาติ
⭕ ข้อมูลอ้างอิง
นาร์ซิสซัส โรคหลงตัวเอง : อาการและวิธีรับมือ. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 2 พฤษภาคม 2568, จาก: https://www.pptvhd36.com/health/how-to/6585
พี่แนนนี่เพน. ‘นาร์ซิสซัส’ ผู้หลงตัวเองจนตายกับโศกนาฏกรรมความรักที่แฝงว่า ‘รักไม่เคยจำกัดเพศ’. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 2 พฤษภาคม 2568, จาก: https://www.dek-d.com/writer/54238/
ภาวะหลงตัวเอง. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 2 พฤษภาคม 2568, จาก: https://www.psy.arts.tu.ac.th/articles/narcissism?lang=th
รู้จัก "โรคหลงตัวเอง" ปัญหาสุขภาพจิตร้ายๆ ที่อาจทำลายความสัมพันธ์กับคนข้างตัว. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 2 พฤษภาคม 2568, จาก: https://www.sanook.com/news/9217278/
โรคหลงตัวเอง ดูเหมือนจะมั่นใจ แต่ลึก ๆ แล้วกลับซ่อนความเปราะบางทางอารมณ์ไว้ภายใน. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 2 พฤษภาคม 2568, จาก: https://shorturl.asia/m0bl9
เอริคสัน, โธมัส. วิธีรอดพ้นจากคนหลงตัวเอง = surrounded by narcissists. กรุงเทพฯ: ฮาวทู, 2567
โดย นางสาววนัสสุดา ดิษยบุตร
ตำแหน่ง บรรณารักษ์ชำนาญการพิเศษ กลุ่มบริการทรัพยากรสารสนเทศ