เริ่มในสมัยฮั่น ตะวันออก ก่อนโจโฉ เล่าปี่ ซุนกวน ออกมาโลดแล่นในหน้าประวัติศาสตร์หนึ่งสมัย
บ้างก็ว่า ฉื่อปา อาจจะมีต้นกำเนิดจาก อิยิปต์ ซึ่งเชื่อว่าคงเป็นคอนเซ็ปท์การออกแบบ เครื่องดนตรีชนิดนี้ เพราะดูเหมือนวัตถุดิบที่ใช้ผลิตฉื่อปา จะเป็นต้นไผ่ ซึ่งน่าจะใช้กันที่จีนและญี่ปุ่นเป็นหลัก
ฉื่อปามาเฟื่องฟูเอาเมื่อ ยุคถังยุคซ่ง คือ ช่วงราชวงศ์ที่มีบู๊เช็กเทียน หยางกุ้ยเฟย จนถึงงักฮุย เปาบุ้นจิ้น อึ้งย้ง ก๊วยเจ๋ง แน่นอนว่าสองคนหลังไม่ได้มีตัวตนจริง เป็นแค่ตัวละครในนิยายอิงยุคสมัย
แต่จุดที่ความนิยมในฉื่อปา สูงสุด คือยุคถัง ศักราชเจิ้นกวนแห่งฮ่องเต้ถังไท่จง พระองค์ปฏิรูประบบดนตรีในวัง จัดระเบียบชุดขลุ่ยซึ่งมีทั้งหมด 12 ชนิด ชนิดที่สั้นที่สุดมีขนาดหนึ่งฟุตแปดนิ้วจีน นี่จึงเป็นที่มาของชื่อ "ฉื่อปา" "ฟุตแปด"
ฉื่อปากลายเป็นเครื่องดนตรีเลิศหรูใช้กับดนตรีพระราชวัง
ชาวถังชื่นชอบขลุ่ยชนิดนี้ไม่น้อย พอถึงยุคซ่ง ขลุ่ยจีนที่ถูกพัฒนาขึ้นได้รับความนิยมสูงกว่า พอทายาทเจงกิสข่านรุกรานมา ซ่งล่มสลาย ฉื่อปาก็หายไปจากจีนเช่นกัน ...
แต่ฉื่อปา ถูกสืบสานอยู่ในญี่ปุ่น... ตั้งแต่ยุคซ่งใต้ ภิกษุญี่ปุ่นรูปหนึ่งได้เรียนการเป่าขลุ่ยชนิดนี้ที่วัดนิกายเซ็นที่ชื่อ ฮู่กั๋วเหญินหวาง (护国仁王禅寺) แห่งเมืองหังโจว แล้วนำเข้าไปเผยแพร่ในญี่ปุ่น ต่อมาจึงฝังรากแน่นหนา
หังโจว ในวันนี้ ไร้ซึ่ง วัดฮู่กั๋วเหญินหวางแล้ว แต่ยังมีอนุสรณ์สถานของวัดตั้งไว้ ทำเป็นรูปขลุ่ยปักทะลุลงหิน ผู้ศึกษาวิธีการเป่า ฉื่อปา ที่ญี่ปุ่น เรียกสถานที่ตรงนี้ว่า "ศาลาบรรพบุรุษแห่งฉื่อปา"
ฉื่อปา อยู่ในสถานะของดนตรีในวัง เป่ายาก ในบรรดาผู้เรียนการเป่าฉื่อปา มีจำนวนน้อยนัก ที่ได้ชื่อว่า เป็นนักเป่าตัวยง ซึ่งก็เป็นธรรมชาติของเครื่องใช้เครื่องดนตรี ที่ทรงสถานะสูงส่งมักมีความยาก และแพร่หลายได้น้อยกว่าที่เล่นง่าย ฟังง่าย
ญี่ปุ่นในอดีต เห็นขลุ่นฉื่อปา เป็นเครื่องดนตรีที่ใช้กันในวงพระสงฆ์นิกายเซน
ถือเป็นเครื่องดนตรีศักดิ์สิทธิ์ โดยเห็นการฝึกเป่าฉื่อปาคือการฝึกลมหายใจเข้าออก เทียบเท่าการฝึกสมาธิ
เมื่อถึงยุคญี่ปุ่นปฏิรูป
ฉื่อปา ได้รับความนิยมอย่างกว้างขวาง ทั้งที่รูปร่างหน้าตาของขลุ่ยฉื่อปา แทบไม่แตกต่างจากที่ได้เรียนรู้จากต้นทางเลย แต่กลับถูกเล่นกันอย่างหลากหลาย ในปัจจุบันถูกใช้ประกอบเพลงสมัยใหม่ เช่นเรื่อง The Last Samurai, Memoirs of a Geisha
ไม่เว้นแม้กระทั่งเอามาประกอบดนตรีร็อคในเพลงหลักของการ์ตูนดังเรื่องนารูโตะทุกวันนี้หากใครหาเพลงการ์ตูนนารูโตะในยูทูป ก็จะพบกับคลิป Cover เพลง โดยใช้ฉื่อปา บ้างก็โดยคนญี่ปุ่น บ้างก็โดยฝรั่ง แต่ถ้าเป็นชาวไทยจะใช้ขลุ่ยจีนแทน
แน่นอนว่าหากฟังให้ดี จะมีลักษณะเสียงบางอย่างที่ ฉื่อปาเท่านั้นที่ทำได้ แต่ขลุ่ยจีนทำไม่ได้ เช่นเสียงแหบกระพือที่คนชอบดูหนังยุคนี้ฟังแล้วก็จะรู้สึกทันที ว่ามันมีความเป็นญี่ปุ่นชัดเจน
ฉื่อปายังคงเป่ายาก ผู้เล่นเก่งๆ มีไม่มาก
ซาโต้ ยะซึโอะ นักดนตรีที่ถูกเชิญให้มาเป่าฉื่อปาในเพลงของการ์ตูนเรื่องนารูโตะ เรียนฉื่อปาตั้งแต่ยังเด็ก แต่ออกเวทีได้ก็เมื่ออายุ 18 และชีวิตนี้ก็มีไว้เพื่อเล่าเรียนและสานต่อการเป่าฉื่อปาตลอดมาและตลอดไป
เพลงประกอบของ นารูโตะ
นี่ก็คือฉื่อปา (ซากุฮาชิ) หรือฟุตแปด เครื่องดนตรีที่มีเรื่องราวยาวนาน
ลองหาฟังเสียงกันดูนะครับ
บทความโดย : Ong China