"เจริญสติ"
ฝากไว้ให้คิด
บทความโดย : ปราชญ์ สามสี
เวลาพบพระภิกษุรูปงามใดๆ เทศสนุก มีผู้นิยมฟังเป็นหมู่มาก จงอย่าเพิ่งเชื่อว่าเขาดี จนกว่าได้ใช้สติพิจารณาธรรมที่เขาได้เผยแพร่
- เวลาพบเห็นพระสงฆ์รูปใด มีผู้มีชื่อเสียง นามสกุลใหญ่โต เลื่อมใสศรัทธา อย่าเพิ่งรีบเชื่อ หรือศรัทธาเพียงเพราะมีคนใหญ่โตเลื่อมใส โดยไม่เคยได้ใช้สติในการรับฟังและพิจารณาธรรมที่พระสงฆ์เผยแพร่
- เวลาพบเห็นพระสงฆ์รูปใด กล่าวอ้างว่าเป็นพระครูของเจ้าครองนคร ใดในที่สาธารณะ จงอย่ารีบเชื่อไปเสียก่อน ให้ใช้สติพิจารณาให้ดี ถึงความจริง ความเป็นไปได้ และ ความเหมาะสมที่เขาเผยแพร่
- เวลาพบเห็นพระสงฆ์รูปใด แสดงปาฎิหาริย์ ทำนายดวงชะตาถึงชาติภพในอดีตหรืออนาคต... เราอย่าเพิ่งรีบเชื่อ ให้ใช้สติพิจารณาให้ดีถึงเจตนาของการสื่อสารเหล่านั้น
- เวลาพบเห็นพระสงฆ์รูปใด จงใจพยายามนิยามหลักคำสอนของพระพุทธเจ้าใหม่ อย่าเพิ่งรีบเชื่อ จนกว่าจะได้ใช้สติพิจารณาถึงแก่นแท้ของพุทธคุณว่าเป็นเช่นเดียวกับหลักคำสอนใหม่ๆหรือไม่?
- เวลาพบเห็นพระสงฆ์รูปใด นั่งเสมอพระพุทธเจ้า หรือเรียกตนเองว่าสำเร็จ เป็น "อรหันต์" จงพึงระวัง...อย่าเพิ่งรีบเชื่อ...ให้ใช้สติพิจารณาให้แน่แท้ว่าเขาได้กระทำหลักคำสอนของพระพุทธเจ้าอย่างเคร่งครัดหรือไม่?
สรุปแล้ว... จงระวังความศรัทธาอันเกิดจากความไม่รู้
จงตื่นรู้ด้วยสติอย่างชำนาญแล้วจึงศรัทธา....
ตามกาลามสูตร เป็นหลักแห่งความเชื่อที่พระพุทธองค์ทรงวางไว้ให้แก่พุทธศาสนิกชน ไม่ให้เชื่อสิ่งใด ๆ อย่างงมงายโดยไม่ใช้ปัญญาพิจารณา
มา อนุสฺสวเนน - อย่าปลงใจเชื่อด้วยการฟัง ๆ ตามกันมาหรือเพียงใครพูดให้ฟัง
มา ปรมฺปราย - อย่าปลงใจเชื่อด้วยการถือสืบ ๆ กันมาอย่างยาวนาน
มา อิติกิราย - อย่าปลงใจเชื่อด้วยการเล่าลือหรือคนส่วนใหญ่เชื่อกัน
มา ปิฏกสมฺปทาเนน - อย่าปลงใจเชื่อด้วยการอ้างตำราหรือมีในคัมภีร์
มา ตกฺกเหตุ - อย่าปลงใจเชื่อเพราะตรรกะ ด้วยการคิดตรองตามแนวเหตุผล
มา นยเหตุ - อย่าปลงใจเชื่อเพราะการอนุมาน (คาดคะเน) และการเอาสิ่งนั้นสิ่งนี้มาปะติดปะต่อกัน
มา อาการปริวิตกฺเกน - อย่าปลงใจเชื่อเพราะการเห็นด้วยตา หรือตามลักษณะอาการที่แสดงออกมาน่าจะเป็นไปได้
มา ทิฎฐินิชฺฌานกฺขนฺติยา - อย่าปลงใจเชื่อเพราะเข้ากันได้กับทฤษฎีหรือทิฏฐิของตนหรือตามอคติในใจ
มา ภพฺพรูปตา - อย่าปลงใจเชื่อเพราะผู้พูดน่าเชื่อถือ หรือเป็นองค์กรที่น่าเชื่อถือ หรือเพราะเป็นผู้มีหน้าที่เกี่ยวข้องโดยตรง
มา สมโณ โน ครูติ - อย่าปลงใจเชื่อเพราะเคารพนับถือว่าคนพูดเป็นสมณะผู้นำทางจิตวิญญาณของเรา เป็นครูของเรา เป็นศาสดาของเรา
